Характарыстыка рынку і знешняга гандлю Сербіі
Эканамічнае становішча Сербіі па выніках 2022 года: ВУП – 63,2 млрд. долараў ЗША, дзяржаўны доўг – 53,4% ВУП, інфляцыя – 15,1%, узровень беспрацоўя – 8,9%.
Сербія з’яўляецца дзяржавай з пераходнай эканомікай і пераважна рынкавымі механізмамі рэгулявання, якая дэманструе ў апошнія гады макраэканамічную стабільнасць як на ўнутраным рынку, так і ў пытаннях міжнароднага гандлю. Стабільнасць і эканамічны рост Сербіі апошніх гадоў забяспечаны, галоўным чынам, за кошт структурных рэформаў і прытоку замежных інвестыцый. Працягваецца прыватызацыя дзяржаўных прадпрыемстваў і рэсурсаў, актыўна развіваецца фінансавы і прыватны сектар.
З мэтай павышэння канкурэнтаздольнасці эканомікі і забеспячэння высокіх тэмпаў эканамічнага росту краіны сербскі ўрад плануе і ў далейшым засяродзіць усе намаганні на прыцягненні замежных інвестыцый, павелічэнні экспарту, падтрымцы старт-ап кампаній, кампаній малога і сярэдняга бізнэсу, забеспячэнні рэгіянальнай спецыялізацыі перапрацоўчых галін і распрацоўцы новай прамысловай палітыкі.
Сур'ёзнымі праблемамі эканомікі Сербіі з'яўляюцца значны аб'ём знешняга доўгу, высокія выдаткі на сацыяльныя выплаты, беспрацоўе, неабходнасць стварэння новых працоўных месцаў, высокі ўзровень карупцыі.
Станоўчыя ўмовы для эканамічнага росту – стратэгічна выгаднае тэрытарыяльнае становішча, недарагая і адносна кваліфікаваная рабочая сіла, розныя інтэграцыйныя і прэферэнцыйныя пагадненнi.
Рэжым свабоднага гандлю дзейнічае з Еўрапейскім саюзам, краінамі Еўрапейскай асацыяцыі свабоднага гандлю (ЕАСГ: Нарвегія, Швейцарыя, Ісландыя і Ліхтэнштэйн), а таксама ўдзельнікамі Цэнтральнаеўрапейскага пагаднення аб свабодным гандлі (CEFTA: Македонія, Чарнагорыя, Боснія і Герцагавіна, Албанія і Малдова) і Турцыяй. З 10 ліпеня 2021 г. дзейнічае Пагадненне аб зоне свабоднага гандлю Сербіі з дзяржавамі — членамі Еўразійскага эканамічнага саюза (двухбаковыя дагаворы Сербіі з Беларуссю, Казахстанам, Расіяй спынілі дзеянне).
Сербія з'яўляецца ініцыятарам інтэграцыйнага праекта “Адкрытыя Балканы” (раней – “міні шэнген”), які прадугледжвае стварэнне ў Балканскім рэгіёне ўмоў для свабоднага перамяшчэння тавараў, паслуг, рабочай сілы і капіталу. Удзельнікамі ініцыятывы з'яўляюцца таксама Паўночная Македонія і Албанія.
Экспарт Сербіі у 2022 годзе склаў 24,8 млрд. долараў ЗША, імпарт у Сербію – 34,4 млрд. долараў. Для Сербіі характэрны адмоўнае сальда знешняга гандлю і значная залежнасць ад імпарту энерганосьбітаў.
Асноўнымі партнёрамі для сербскага экспарту з'яўляюцца Германія (14,0%), Італія (8,0%), Боснія і Герцагавіна (7,0%), Румынія (5,1%), Венгрыя (5,0%) і Расія (4,0%). Асноўныя артыкулы экспарту – электраабсталяванне, медная руда, шыны, кукуруза, рафінаваная медзь, чорныя металы, маліна, чысцячыя сродкі.
Для ўступлення ў ЕС (статус кандыдата атрыманы ў 2012 г.) Сербія прыводзіць нацыянальнае заканадаўства ў адпаведнасць з еўрапейскімі прадпісаннямі і патрабаваннямі.
Знешні гандаль фактычна вядзецца ў прававым полі, максімальна набліжаным да еўрапейскіх стандартаў. Дзейнічаюць жорсткія антыманапольныя і тэндэрныя правілы.
Арганізацыя паставак прадукцыі на рынак Сербіі абумоўлена наяўнасцю ў вытворцы сертыфікатаў якасці і іншых дакументаў, прадугледжаных еўрапейскім або сербскім (гарманізаваным з ЕС) заканадаўствам.
